آواز ایرانی و تصنیف خوانی
چرا تصنیف خوانی؟ تصنیف ها در محتوای بالای شعر و آهنگ در طول زمان به سرمایه فرهنگی ماندگاری بدل میشوند.
تصنیف نوعی آواز است که کلام و موسیقی توامان بکار برده میشوند. تصنیف خوانی یکی از کارگاه های مهم کارگاه هنر است. اکر چه افراد این گروه مدام در حال نو شدن و پیوستن هنرجویان جدید است ولی هنرجویان قدیمی نیز در سطح بالاتری به رشد خود ادامه میدهند. این تجربه ظاهرا تکراری در گردش خود بسوی تجربه های نو به پیش میرود. اگر چه ما موسیقی سنتی و ایرانی را در غالب تصنیف خوانی بارها تکرار کرده ایم ولی هنوز حتی هنرجویان قدیمی ما از جنبه های آموزشی کارگاه هنر بی نیاز نیستند. ترکیب آموزش نظری و عملی در کنار هم، رمز ماندگاری و جذابیت این تجربه گروهی است. ما همه با هم در حال رشد هستیم و به این رشد تا سر حد حرفه ای ادامه خواهیم داد. این حرفه ای شدن از سطح یک مصرف کننده حرفه ای آغاز و در مسیر رشد خود به تولید هنری بالاتری ارتقا پیدا میکند.
تعلیم و تربیت حنجره یعنی ساخت و پرداخت صدای انسان به کیفیتی متعالی. بخشی از این کیفیت به رشد فیزیکی حنجره مربوط میشود ( طرز نفس گرفتن ، مراقبت های پزشکی و عذایی از تارهای صوتی ..) ولی کیفیت اصلی یک صدای خوب علاوه بر شخصیت و احساس و اندیشه و دانش صاحب صدا به تربیت گوش موسیقی نیز وابسته است.
آشنایی به زبان و علم سلفژ در موسیقی سهم مهمی در رشد کمی و کیفی صدا دارد.
در دور جدید تصنیف خوانی دو باره از دستگاه شور آعاز میکنیم. لطفا مطالب زیر را با دقت مطالعه و سوالات خود را یاد داشت کنید. مطالب را لازم نیست مثل دروس تاریخ و جغرافی حفظ کنید. سعی کنید از انها در یافتن پاسخ به سوالات تجربی خودتان استفاده کنید.
لطفا مطالب آموزشی زیر را که از ساده به پیچیده ردیف شده اند بخصوص کسانیکه قبلا در دوره های تیوریک و نظری کارگاه هنر شرکت نداشته اند پیش ردیف : حسین عمومی حتما مطالعه کنید.
عناوین آبی رنگ را کلیک کنید تا به صفحه مربوطه برسید.
پیش ردیف شامل یازده درس است که بوسیله حسین عمومی برای معرفی ساختار اصلی سیستم های موسیقی کلاسیک ایرانی و آموزش شاگردان مبتدی، با کار کردن بر روی یازده سیستم از دوازده سیستم موجود در ردیف طراحی و تنظیم شده است.
تمام دوازده سیستم درسه گروه بنام سه سردستگاه (اصطلاح گرفته شده از استاد حسن کسایی) به نام های شور، همایون و ماهور قرارمیگیرند. سه سردستگاه نسبت به سایر دستگاه ها مفصل تر و حائز اهمیت بیشتری هستند و هر کدام زیر مجموعه هایی دارند. گروه شورشامل سه دستگاه و چهار آواز مشتق شده از دستگاه شوراست:
۱- دستگاه شور ۲- دستگاه نوا ۳- دستگاه سه گاه
و آوازها: ۱- آواز بیات ترک ۲- آواز ابوعطا ۳- آواز افشاری ۴- آواز دشتی
به دلیل وجود چهار آواز مشتق شده از دستگاه شور و فواصل مشترک موجود در این دستگاه با دستگاه سه گاه و دستگاه نوا، این گروه بزرگترین و مفصل ترین گروه است.
گروه دوم، گروه همایون است که شامل دو دستگاه و یک آواز است:
۱- دستگاه همایون ۲- دستگاه چهارگاه و آواز بیات اصفهان مشتق شده از دستگاه همایون.
گروه سوم، گروه ماهور است که شامل دستگاه ماهور و دستگاه راست و پنجگاه است.
در مجموعه پیش ردیف درسی برای آموزش دستگاه راست و پنجگاه وجود ندارد زیرا این دستگاه به جز درآمد و چند گوشه ی خاص خود، مجموعه ای است منتخب، شامل گوشه های سایر دستگا ه ها مانند ماهور، شور، همایون، نوا و سه گاه. دستگاه راست و پنجگاه آخرین درس اساتید برای تدریس ردیف است که برای آموزش پرده گردانی در موسیقی کلاسیک ایرانی تدوین شده و پرده گردانی برای شاگرد مبتدی ضروری به نظر نمیاید.
دروس پیش ردیف مجموعه ای است که بر پایه ردیف سنتی اساتید بزرگ موسیقی کلاسیک ایرانی پایه گذاری شده است. فراگیری پیش ردیف با آشنایی به تلفظ و معنی اشعار انتخاب شده و ارتباط آنها با الگو های نغمگی سنتی در ردیف شروع میشود. هنرجویان سپس با خواندن اشعار، همراه با الگوهای نغمگی برگرفته از ردیف دریک نظام سیستماتیک بنام “پیش ردیف” با فضا های موسیقایی اصلی موسیقی کلاسیک ایرانی و ارتباطات آنها بایکدیگر آشنا میشوند.
———————————————————-
در ادامه مطالب فوق به منابع مهم دیگر از جمله:
رجوع کنید.